Hoe weeg je een schaker?

Dit stukje is niet "leuk". Het gaat over het keizersysteem en over berekeningen. Het is eigenlijk specifiek gericht op getalpuristen en cijferfetisjisten. Herkent u zich hier niet in en vindt u tellen niet zo leuk, stop dan onmiddelijk met lezen. Nu kan het nog!

 

Het keizersysteem 

Hoe schitterend in zijn eenvoud en hoe wonderschoon het keizersysteem ook is, er kan eenvoudig niet worden ontkend dat er in zijn huidige vorm bezwaren aan kleven.

 

Een voorbeeld

Stel we hebben een competitie met 1 grootmeester (Elo 2500) , 8 spelers met een Elo rond de 1800 en 1 talentvolle beginner (Elo 1000). 

Aan het begin van het seizoen wordt de grootmeester gepaard aan de beginner en met veel beginnergeluk, u raad het al, wint de beginner.

Gedesillusioneerd voor het leven komt de grootmeester niet meer opdagen. Als gevolg hiervan daalt hij geleidelijk op de ranglijst. Aan het einde van het seizoen is hij nummer 9 en 2e van onderen op de ranglijst.

 

Hoe nu beoordeelt het huidige keizersysteem uiteindelijk de prestatie van de beginner? Wel, de grootmeester is aan het einde van het seizoen 2e van onderen op de ranglijst.  Hij wordt daarom laag gewaardeerd. Eigenlijk was het maar een armzalig prutsertje zegt het huidige keizersysteem. De beginner krijgt daarom maar enkele punten opgetelt bij zijn totaal. Ondanks dat hij een prestatie van ongekent formaat op de mat heeft gelegd! Laten we dat even niet vergeten.

 

Hoe zou je het wel moeten doen?

De waardering van de spelers moet anders. Deze wordt nu bepaald door je positie op de ranglijst. En dat klopt niet. Dus waarom doen we dit niet gewoon op Elo?

In het voorbeeld hierboven is het Elo van de grootmeester aan het einde van het seizoen nog steeds heel erg hoog. Hij is ook dan nog een grootmeester. De prestatie van de beginner kan daarom ook aan het einde van het seizoen uitstekend op zijn waarde worden geschat. Als je maar naar de Elo's kijkt!

Het is feitelijk heel simpel.

 

Praktische uitwerking

In de huidige ranglijst en in de pagina spelersscore is er een extra kolom aangemaakt. Deze heet “ELOK” wat staat voor “Elo-Keizertelling”. Het is de uitwerking van bovenstaande gedachten. Uitgangspunt voor de waardering van de speler is hier niet meer zijn positie op de ranglijst maar zijn meest recente Elorating. Om getallen niet te groot te laten worden wordt die Elorating door 100 gedeeld. Je waardering staat simpelweg gelijk aan 1 procent van je laatste Elorating.

Er veranderd voor het overige niets. Alle puntentoekenningen gaan op de normale "keizermanier". Ben je bijvoorbeeld afwezig met een geldige reden dan worden de punten die je krijgt toegewezen bepaald volgens deze formule: ( Elorating / 100 ) / 3. De basis voor al deze berekeningen is steeds de meest recente Elorating. In de loop van het seizoen verandert je Elo wel een beetje maar nooit echt veel. 

 

Nadelen

  • De EloKeizertelling kent geen enkel nadeel.

 

Voordelen

  • Prestaties worden op hun juiste waarde geschat.

Niet op basis van een min of meer toevallige positie op de ranglijst.

  • Prestaties uit het verleden worden gedurende het gehele seizoen op min of meer dezelfde wijze geapprecieerd en bieden een garantie voor de toekomst.

Waarderingen worden immers niet meer beinvloed door het al of niet aanwezig zijn van voormalige tegenstanders.

  • De ranglijst is met de EloKeizertelling veel meer "real time" dan de huidige.

In de EloKeizertelling wordt namelijk na elke speelronde eerst de nieuwe Elorating van alle spelers bepaald. Pas daarna geschiedt de puntentoekenning. De huidige versie loop daarintegen steeds een ronde achter en zou eigenlijk extra geitereerd moeten worden.

  • De consequenties na een ronde voor de ranglijst zijn een stuk gemakkelijker in te schatten.

De Elorating van de tegenstander is de enige factor van belang.

  • Sterke spelers die vaak afwezig zijn zakken minder snel op de ranglijst.

De waardering in de vorm van de Elorating, waar alle puntentoekenningen op gebaseerd zijn,  blijft over een lange periode hetzelfde.

  • Het is zelfs mogelijk om externe wedstrijden mee te wegen.

Dat kan nu eindelijk. Niet het resultaat van die wedstrijden telt maar de invloed die dat heeft op je Elorating Het voordeel van een wat hogere Elorating (= je waardering) komt tot uiting in het feit dat je iets meer punten krijgt toegewezen bij afwezigheid en dergelijke. Je hebt er dus direct baat bij als je externe wedstrijden wint.

  • Talenten stijgen sneller op de ranglijst.

Als iemand net begint is er altijd wel een verdwaalde sterke speler tegen wie hij wordt ingedeeld. Wint hij, dan krijgt hij punten op basis van de Elorating van deze sterke speler. Niet op basis van de positie van die speler. Talenten kunnen dus snel klimmen.

  • Toegewezen punten bij afwezigheid en dergelijke lopen minder uiteen

Als je afwezig bent krijg je punten die zijn afgeleid van je waardering. Bij de bestaande methode is de verhouding van de waarderingen van de nummer 1 ten opzichte van de nummer laatst ongeveer 1 op 2,5. De nummer 1 krijgt bij afwezigheid dus veel meer punten dan de nummer laatst. Daar zit iets onrechtvaardigs in. Bij de EloKeizertelling is die verhouding teruggeschroeft tot ongeveer 1 op 1,5.  Een verbetering van maar liefst 300%(!).

 

Kortom

Als je nu, halverwege het seizoen, naar het verschil kijkt tussen de EloKeizertelling en de huidige versie dan lijkt dat weinig. Dit heeft te maken met de wet van de grote getalen. We hebben al veel ronden gespeeld dus de zaken gaan zich middelen. Kenmerk van een goede methode is dat uiteindelijk de sterksten bovenin staan zijn en de zwaksten onderin. Bij zowel de bestaande telling als de EloKeizertelling is dat het geval.

De overeenkomst tussen beide ranglijsten bewijst dat de voorgestelde methode werkt. Maar waarom zou je eigenlijk iets veranderen als het zo sterk op elkaar lijkt? Ik denk door het verschil wat hem in de details zit. De sterke spelers die veel afwezig zijn zijn minder gezakt, goede prestaties tegen sterke spelers zijn hoger gewaardeerd, onderlinge verschillen komen sterker tot uitdrukking, je komt sneller tot een juiste rangschikking. Zie het lijstje voordelen hierboven.

Denk er maar eens over na.